မတူညီေရ အယူအဆၾကားက ရခိုင္စာပီ၏ ကံၾကမၼာ

ေဒနိန္႕ ရခိုင္စာပီေရ ရခိုင္လူငယ္တိၾကားမာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မခ်နိုင္ေရ Problematic Issue တခုျဖစ္နိန္ပါေရ။ ဇေ၀ဇ၀ါတိၾကားမာ ရခို္င့္စာပီကံၾကမၼာလည္း စိုးရိမ္ရေရ အေျခအေနမာရိွနိန္ပါေရ။ anti-Burmese virus တိက ငရို႕တိအားလံုးရင္ထဲမာ အက်ိတ္အခဲနန္႕တည္ရွိနိန္ဂတ္ေတခါ ထုိလူတိနန္႕မတူေအာင္ ဖန္တီးခ်င္ေရ ( သို႕မဟုတ္) ေတာ္လွန္ခ်င္ေရ inspiration က မတူညီေရ ရင္ဘတ္တိထဲက တခုတည္းေသာ တူညီခ်က္ပါ။ ရခို္င္စာပီေဖာ္ေဆာင္ေရးဆိုေရ အခန္းကဏၭကို မတူကြဲျပားစဥ္းစားဂတ္ေတခါ ထင္ျမင္ခ်က္အမ်ိဳးမ်ိဳးတိၾကားမာ ရခို္င္စာပီသည္ လူးလူးလိမ့္လိမ့္ျဖစ္နိန္စြာကိုတြိရပါေရ။

တခ်ိဳ႕တိက အရပ္သံုးစကားကို ကိုးကားဗ်ာလ္ေရးနိန္ဂတ္ေတပိုင္ တခ်ိဳ႕တိကလည္း ေ၀ါဟာရကိုေျပာင္းဗ်ာလ္သံုးနိန္ဂတ္စြာကို တြိရပါေရ။ ဇာပိုင္ပံုစံကို အတည္ယူရဖို႕လဲ။ ၀ီခြဲမရပါသိမ္း။ မွန္ေရမွားေရကို ဆံုးျဖတ္ဖို႕ထက္ ေယဘုယ် လက္ခံနိုင္ေရ အေျခအေနတိနန္႕ေတာင္ အလွန္း၀ီးနိန္စြာကုိ တြိရပါေရ။ ရခို္င္စာပီခရီး ဇာပိုင္ဆက္ဗ်ာလ္အသက္ ရွင္ခြင့္ပီးဂတ္ပါဖို႕လဲ.။
တခ်ိဳ႕တိက ရခို္င္စာကုိေရးေရခါ စားသံကိုလို္က္ဗ်ာလ္ ေရးနိန္ကတ္စြာကိုတိြရပါေရ—-
ဥပမာ—- ကမၻာ ကို ကဗာ၊ ျပည္ ကို ေျပ၊ အေျခအေန ကုိ အျခီအနီ၊ ၾကည္ၾကည္ျဖဴျဖဴ ကို ၾကီၾကီျဖဴျဖဴ၊ နာမည္ ကို နာေမ၊ သူငယ္ခ်င္း ကို သငယ္ခ်င္း၊ ပညာ ကို ပိုင္ဥာ၊ ယပိုင္အမ်ိဳးမ်ိဳးေရးနိန္ဂတ္ပါဗ်ာလ္။

ကြ်န္ေတာ္စဥ္းစားမိစြာက –ဘာသာစကားတခုကို Revolution လုပ္ဖို႕ဆိုေက culture နန္႕ linguistic ကို မ်က္ကြယ္ျပဳထားလို႕မရပါ။ meaning ကိုနားလည္နိုင္ဖို႕ စကားလံုးဖြဲ႕ထံုးႏွင္႕တကြ အသံုးအႏွဳန္းသည္အေရးၾကီးေၾကာင္း လက္ခံရပါဖို႕။ ထင္ရာေရးလုိ႕မရပါ။ ဆိုလိုရင္းတိနန္႕ အလွမ္း၀ီးလားနိုင္ေရပိုင္ literature စီးေၾကာင္းလည္းလြဲလားပါဖို႕။ ဘာသာစကားတိုင္းမာ Prefix-ေရွ႕စကား နန္႕ Suffix -ေနာက္စကား ဆိုစြာဟိပါေရ— ယင္းတိမာလည္း ဆိုင္ရာဆိုင္ရာ meaning တိဟိကတ္ပါေရ။ ကြ်န္ေတာ္ရို႕ဘာသာစာကားမာ မဟိလို႕ ဇာသူေျပာနိုင္ဖို႕လဲ။ စကားလံုးကုိထင္ပိုင္သံုးေက source တိျဖစ္ေတ ယင္းခ်န္းတိေပ်ာက္လားပါဖို႕။

ဥပမာ–ပါဠိမာ ေရွ႕စကား-prefix အာ= ေရွ႕ရွဳ ကို — ဂေတာ= လားသည္ ဆိုေရ စားနန္႕ဆက္ေရခါ– အာ+ဂေတာ=အာဂေတာ– ျပန္လာေရလို႕ သေဘာရပါေရ။ ရခုိင္စာပီမာ Prefix. Suffix မဟိနိုင္ပါလား–ရွာၾကည့္ပါ။
ဥပမာ– ရရိုးေခ် ။ ရ- Prefix = ပိုလြန္ျခင္း၊ ေခ်-Suffix= အေရတြက္နဲျခင္း၊ ရရိုးေခ်= သဘာ၀ဆန္ေရသေဘာ။
— ပညာ။ ပ -prefix= ထိုးထြင္းျခင္း၊ ညာ-Suffix= သိျမင္ျခင္း။ ပညာ= နက္နက္နဲနဲသိျခင္း
—အေျခအေန။ အေျခ-suffix= ေလွ်ာက္ပတ္ေသာ။ အေန-suffix= အေနအထား ၊ ပတ္၀န္က်င္။
အေျခအေန= သင့္ေတာ္ေသာပတ္၀န္က်င္–စသည္ျဖင့္ဟိဖို႕ထင္ပါယင့္။
ယျပီးေက စကားလံုးဖြဲ႕နိန္ရာမာ word form, derivative word တိကိုလည္းသိဖို႕လိုေရထင္ပါေရ။
ဥပမာ—- စဥ္ ၊ စ-ဥ္= ဥ္၊င္၊န္၊ဏ္၊မ္ သည္ အသံထြက္တူဂတ္ပါေရ။ ယျပီးေက — ပဥ္ လို႕ေရးေရပိုင္ စဥ္ လို႕ေရးေဂ literature မက်ပါလား။ အားလံုး အိုင္ သံတိ ထြက္ဂတ္ပါေရ။
—-သံစဥ္ ကို သံဇဥ္ လို႕ ေရးဂတ္ပါေရ—-သံစဥ္ ဆိုစြာ သံ+စဥ္ ပါ။ သံ က အသံ+ စဥ္ က စီစဥ္တက် လုိ႕ ဆိုလိုပါေရ။ သံဇဥ္ ဆိုစြာ ဇာကိုဆိုစြာပါေလ။ linguistic အရယွဥ္းကပ္ၾကည့္ခါ– သံ က အသံ+ ဇဥ္ က ဇာပါေလ၊ ကဇဥ္က၀ါ ပါလား။ ရခိုင္စကားမာ ကဇဥ္က၀ါ လို႕ဟိပါေရ။

—-အစဥ္ထာ၀ရ ကိုလည္း အရပ္သံုးသို႕ရာလိုက္ဖို႕ဆိုေက အစိုင္ထာ၀ရလို႕ေရးဖို႕က်ဂတ္ပါဖို႕။ ယေဂ– အစဥ္ထာ၀ရ မာ စဥ္ က အျမဲ လို႕ဆိုလိုပါေရ၊ အစိုင္ထာ၀ရ မာ စိုင္ က ဇာပါေလ အစိုင္အခဲ ပါလား။ အားလံုးေရာဗ်ာလ္ သင္းမကြဲ ျဖစ္လားပါဖို႕ယာ။ ေနာင္လာေနာက္သားတိရာ အတုယူလားဂတ္ဖို႕ဆိုေက စာလံုးေပါင္းေကာင္းေကာင္းမွားလီဂတ္ပါဖို႕ရာ။ ကြ်န္ေတာ္ရို႕ အေလးထားေရ ရခိုင္သား new generation အတြက္ စိုးရိမ္စရာပါ။

ဘာသာစကားတခုကို Reformation လုပ္ဖို႕ဆိုေက linguistic ကိုအေလးထားစဥ္းစားဖို႕သင့္ပါေရ။ .ယေကလဲ culture ကိုပါ လွည့္ၾကည့္ဖို႕လိုပါဖို႕။ အသံထြက္ကိုလိုက္၍ ရီးျခင္းသည္လည္း linguistic ထဲက တခုေတာ့တခုပါ၊ ေယေကလဲ ယင္းParagmatic,Phonology ေလာက္နန္႕မလုံေလာက္ပါ၊-Morphology, Syntax, Semantics ႏွင္႕ Discourse-analysis မ်ားအျပင္ ဘာသာစကားတိုင္မာ ပါ၀င္ေလ႕ရွိေသာ Daily Usage ႏွင္႕ Academic Usage စာပီသံုးမ်ားကိုပါ ခြဲျခား သံုးႏွဳန္းဖို႕လုိေရထင္ပါေရ။

တခ်ိဳ႕ကေျပာပါေမ သံုးခ်င္ပိုင္သံုးပါဖို႕လို႕–မမွားေကရပါေရ၊ မွားခေက ေနာက္ကိုယ္ရို႕ကို အတုယူဖို႕အေခ်တိအတြက္မေကာင္းပါ။ သူရို႕က ကြ်န္ေတာ္ရို႕ကိုမွီျပီးေက အလုပ္လုပ္ရဖို႕လူတိပါ။ အေလးထားရပါဖို႕။ Reformation အမွန္လုပ္ဖို႕လို႕ဆံုးျဖတ္ေဂ literature ကိုကုိင္ျပီးလားရပါဖို႕။ လက္မလႊတ္နိုင္ပါ၊ ဗမာတိဖ်က္ေကေတာင္ စေက့ေခ်ေလာက္က်န္ေကာင္းက်န္ပါဖို႕သိမ္း။ ကိုယ္လူတိဖ်က္ေက တခုေလးေသာ့က်န္လီဖို႕မဟုတ္ပါရာ။ တခ်ိဳ႕ေသာ အရပ္သံုးကို ေျပာင္းလို႕ရေဂလဲ တခ်ိဳ႕ေသာ စာပီသံုးကိုမဖ်က္ဂတ္ပါေက႕။ ရခိုင္နန္႕ဗမာစြာ အားလံုးမကြဲ တခ်ိဳ႕ရာကြဲေရဆိုစြာကို သတိထာရပါဖို႕။

သမိုင္းျဖစ္စဥ္အရ ပ်င္ေက ယင္းသူရို႕ရာ ပ်င္ပါပတ္စီ၊ ဇာအတြက္လဲဆိုခါ ငရို႕ကမူရင္းက်လို႕ပါ။ ပုဂံစာ၊ ပ်ဴစာကိုၾကည့္ပါ ရခိုင္အသံ အမ်ားၾကီးတြိရပါေရ။ သမိုင္းေၾကာင္းအရ ႏွစ္သံုးေထာင္ေလာက္ေနာက္က်ေရ လူတိကိုဦးစားပီးဖို႕လား စဥ္းစားဂတ္ပါ။ အဂၤလိပ္နန္႕မတူေအာင္ လက္တင္ကမေျပာင္းပါ၀ါ–အဂၤလိပ္ကရာ ေျပာင္းနိန္ဂတ္ရေရမ်ိဳးပါ။ အလုပ္ထဲမာ စာသည္အခက္ဆံုး ၊ အခက္ဆံုးကို ခံစားခ်က္ေခ် စေကနန္႕ မဖ်က္ပါေက႕—စဥ္းစားျပီးမွလုပ္ဂတ္ပါ။
ကြ်န္ေတာ့အျမင္ပါ။

မိုးညိဳ